ISO 9001:2015'TE RİSK TEMELLİ DÜŞÜNCE

Bu makalemizde ISO 9001'de risk temelli düşünmeyi açıklarken;

• Risk temelli düşünmenin süreç yaklaşımının yerini aldığına dair algıları ve endişeleri ele alacağız,
• ISO 9001 standardında önleyici faaliyetin kaldırıldığı endişesini gidermek için  risk temelli düşünmenin her bir bileşenini basit terimlerle açıklayacağız.

Risk Temelli Düşünme Nedir?

ISO 9001'in 2015 revizyonundaki kilit değişikliklerden biri, “önleyici faaliyet”i kalite yönetim sisteminin ayrı bir bileşeni olarak ele almak yerine, riski dikkate almak için sistematik bir yaklaşım oluşturmaktır.

Risk, kalite yönetim sisteminin tüm yönleri ile ilişkilidir.  Tüm sistemlerde, süreçlerde ve fonksiyonlarda riskler vardır. Risk temelli düşünme, kalite yönetim sisteminin tasarımı ve kullanımı boyunca bu risklerin tanımlanmasının dikkate alınmasını ve kontrol edilmesini gerektirir.

ISO 9001'in önceki sürümlerinde, önleyici faaliyete ilişkin ayrı bir madde gereklilik şeklinde açıklanıyordu. Yeni versiyonda ise riske dayalı düşünmeyi kullanarak, riskin değerlendirilmesi artık kalite yönetim sisteminin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Erken teşhis ve eylem yoluyla istenmeyen etkileri önlemede veya azaltmada reaktif olmaktan ziyade proaktif hale geçiş teşvik edildi. Çünkü bir yönetim sistemi risk tabanlı olduğunda önleyici faaliyetler de ele alınmış olur. 

Risk temelli düşünme, günlük yaşamda hepimizin otomatik olarak yaptığı bir şeydir.

Aslında risk temelli düşünce her zaman ISO 9001'de bulunuyordu. Ancak ISO 9001:2015 revizyonu ile risk temelli düşünce açıkça belirtilerek bir gereklilik olarak ele alındı.

ISO 9001:2015'te risk temelli düşüncenin baştan ele alınması ve sistem genelinde göz önünde bulundurulması, önleyici faaliyetin planlama, operasyon, analiz ve değerlendirme faaliyetlerinin de ele alınması demektir.

Risk temelli düşünme yaklaşımı süreç yaklaşımının bir parçasıdır.

Bir kalite yönetim sisteminin tüm süreçleri, kuruluşun hedeflerine ulaşma yeteneği açısından aynı seviyede risk oluşturmaz. Bazıları diğerlerinden daha dikkatli ele alınmakla birlikte resmi planlama ve kontrollere ihtiyaç duyar.

Riskin genellikle yalnızca olumsuz sonuçları olduğu düşünülür; ancak riskin etkileri olumsuz veya olumlu olabilir.

ISO 9001:2015'te riskler ve fırsatlar genellikle birlikte belirtilir. Fırsat, riskin olumlu yanı değildir. Fırsat, bir şeyi yapmayı mümkün kılan bir dizi koşul olmakla birlikte mevcut fırsatı almak ya da almamak, farklı risk seviyeleri sunar.

Risk temelli düşünme, hem mevcut durumu hem de değişim olanaklarını dikkate alır.

ISO 9001:2015'te Risk Nerede Ele Alınmaktadır?

Risk temelli düşünme kavramı, süreç yaklaşımının ayrılmaz bir parçası olarak ISO 9001:2015'in girişinde açıklanmıştır.

ISO 9001:2015, risk temelli düşünceyi şu şekilde kullanır:

Giriş - Risk temelli düşünme kavramı açıklanmıştır.

Madde 4 - Organizasyonun KYS süreçlerini belirlerken riskleri ve fırsatları ele alması gerekir.

Madde 5 - Üst yönetim,

• Risk temelli düşünme bilincini teşvik etmeli,
• Ürün/hizmet uygunluğunu etkileyebilecek riskleri ve fırsatları belirlemeli ve ele almalıdır.

Madde 6 - Kuruluşun, KYS performansıyla ilgili riskleri ve fırsatları belirlemesinin ardından bu hususları ele almak için uygun önlemleri alması gerekmektedir.

Madde 7 - Kuruluşun gerekli kaynakları belirlemesi ve sağlaması gerekir (“uygun” veya “uygun”dan bahsedildiğinde risk örtüktür.)

Madde 8 - Kuruluşun operasyonel süreçlerini yönetmesi gerekir (“uygun” veya “uygunluk”dan bahsedildiğinde risk gizli belirtilir.)

Madde 9 - Kuruluşun, riskleri ve fırsatları ele almak için alınan önlemlerin etkinliğini izlemesi, ölçmesi, analiz etmesi ve değerlendirmesi gerekmektedir.

Madde 10 - Kuruluşun istenmeyen etkileri düzeltmesi, önlemesi, azaltması, KYS'yi iyileştirmesi gerektiği gibi riskleri ve fırsatları da güncellemesi gerekmektedir.

Risk Temelli Düşünme Neden Kullanılır?

Sistem ve tüm süreçlerdeki riskleri göz önünde bulundurarak, belirtilen hedeflere ulaşma olasılığını iyileştirilir, çıktılar daha tutarlı olur ve müşteriler beklenen ürün veya hizmeti alacaklarından emin olabilirler.

Risk temelli düşünme:

•      Yönetişimi geliştirir.

•      Proaktif bir iyileştirme kültürü oluşturur.

•      Yasal ve düzenleyici uyumluluğa yardımcı olur.

•      Ürünlerin/hizmetlerin kalitesinin tutarlılığını garanti eder.

•      Müşteri güvenini ve memnuniyetini artırır.

Başarılı şirketler, risk temelli düşünmeyi sezgisel olarak benimserler.

Nasıl Yapmalı?
 

• Yönetim sisteminizi ve süreçlerinizi oluştururken risk tabanlı düşünceyi kullanın.
• Risklerinizin ne olduğunu tanımlayın.
• Kuruluşunuzun bağlamına göre risklerinizin değişeceğini unutmayın.
• Risklerinizi anlayın.
• “Ne kabul edilebilir, ne kabul edilemez? Bir işlemin diğerine göre avantajları veya dezavantajları nelerdir?” sorularını ele alın.

Riskleri Ele Almak İçin Eylemler Planlayın
 

• “Riski nasıl önleyebilir veya ortadan kaldırabiliriz? Riskleri nasıl azaltabiliriz?” sorularını sorun.
• Planı uygulayın, yani harekete geç mantığı ile risklerinizi önlemeye yönelik faaliyetleri gerçekleştirin.
• Eylemin etkinliğini kontrol edin. Eylem işe yarıyor mu, istenilen etki yaratıldı mı?
• Deneyimden öğrenin ve öğrendiklerinizle geliştirin.

Sonuç Olarak;

Risk temelli düşünme:

• Yeni değil
• Zaten kuruluşların sürekli yaptığı bir faaliyettir.
• Riskler hakkında daha fazla bilgi sağlar ve hazırlığı geliştirir.
• Hedeflere ulaşma olasılığını artırır.
• Olumsuz sonuç olasılığını azaltır.
• Önlemeyi alışkanlık haline getirir.

HEXAGON ISO SOFTWARE Risk ve Fırsat Analizi Modülü ile kuruluşunuzda bağlamınıza uygun olarak riskleri tanımayalabilir ve kontrol edilmesine yönelik gerekli faaliyetlerin sürdürülmesini etkin olarak sağlayabilirsiniz.

Risk ve Fırsat Analizi Modülü ISO 31000 standardı gerekliliklerine uygun olarak sizlere hazır formatlar sunar. 

Web sitemizin ilgili sayfasından modüller hakkında bilgi almak ve HEXAGON ISO SOFTWARE ile risk ve fırsatlarınızı yönetmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
https://hexagoniso.com/cozumler/kategori/kalite-yonetim-sistemi